De eindejaarsperiode is een periode van tradities. Ook binnen de reuzengemeenschap. Zo gaan in Catalonië verschillende figuren de straat op in de weken voor Kerstmis en Nieuwjaar. In Barcelona ging vandaag de Carassaop pad.
De Carassais een zogenaamde Cap Grossosof groot hoofd. Het is een figuur die zeer nauw verbonden is met de Kersttradities in Barcelona. Hij ziet er uit als een saraceen. Hij heeft een lange dikke baard en een wijde open mond waaruit hij snoepgoed verdeeld. Hij beweegt zich voort op wieltjes en kan ook zijn ogen knipperen.
In het verleden werden figuren zoals de Carassain de kerk geplaatst onder het orgel. De organisten konden dan de ogen doen bewegen en snoepjes uitspuwen naar de kinderen. Deze stonden dan rond hem om zoveel mogelijk snoep te vangen. Er waren vroeger Carassasin heel Catalonië. Meest gekende waren deze in Barcelona van de Santa Maria del Mar, de kathedraal van Barcelona en van Sant Just, waar je ze vandaag nog steeds kan zien in de sacristie.
De carassas vormden een sterke traditie in Catalonië tot midden 20steeeuw, toen ze uit de kerken werden verwijderd omwille van het lawaai en de commotie die ze in de kerken veroorzaakten. Het feit dat ze het hoofd van een onthoofde moor of moslim uitbeelden droeg alleen maar bij tot de beslissing om ze naar de achtergrond te verplaatsen. Men zag deze beslissing als een verontschuldiging voor xenofobie en racisme.
Maar in 1988 maakte de carassa zijn wederoptreden in de stad dankzij de Coordinadora de Gegants i Bestiari de Ciutat Vella, die vandaag nog steeds waken over deze figuur en die hem elk jaar weer opnieuw zijn opwachting laat maken in de straten van Barcelona. Hij is gecreëerd door de meester-hoofdenmaker Manel Casseras i Boix die zijn inspiratie haalde bij carassa van de kathedraal. Hij werd onthuld met Kerstmis in 1988. De rol van de Carassa vandaag is te laten zien hoe een traditie kan overleven door te evolueren.
Since zijn wedergeboorte verschijnt hij enkel in de weekends in December voor Kerstmis op de Kerstmarkt, de Fira de Santa Llùcia. Hij wandelt tussen de verschillende kraampjes, over de pleinen en door de straten rond de kathedraal en ‘spuwt’ snoepgoed naar de wachtende kinderen. Elke dag wordt hij begeleid door een andere groep uit de Ciutat Vella die hem laten dansen en begeleiden met drums.
Doorheen het jaar kan je de Carassa van Barcelona bewonderen in de permanente tentoonstelling in de reuzenzaal van het Casa dels Entremesos in de Ciutat Vella.
(Bron: Cultura Popular Barcelona)
De kinderen in Catalonië beleven vandaag, op 31 december, opnieuw een hoogdag. Ze gaan op zoek naar l’Home dels Nassos, een figuur uit de Catalaanse folklore die naar men zegt evenveel neuzen heeft als er dagen in het jaar zijn. De kinderen snappen de woordspeling meestal nog niet omdat ze niet beseffen dat er op 31 december nog slechts één dag overblijft van het jaar en de Man met de Neuzen eigenlijk maar één neus heeft. Deze traditie is dus, min of meer, een grap gericht op kinderen die op 31 december op zoek gaan naar een man met 365 neuzen en hem uiteindelijk niet vinden.
Heel wat steden en gemeenten van Catalonië en ook Mallorca vieren deze feesttraditie, die veel verder gaat dan alleen maar de verbeelding. De Catalaanse folklorist en antropoloog Joan Amades stelt dat in dat het in Barcelona traditie was om op 31 december 's middags, een katafalk te plaatsen op de Plaza Palau waarop l’home dels nassos plaats nam en waar de menigte hem zag en uitlachte omwille van zijn grote neus bedekt met vele bladeren (of hun eigen neus, afhankelijk van de mate van naïviteit van de toeschouwers, waarnaar de Neuzenman ‘een neus zet’)
Na verloop van tijd evolueerde, zowel in Barcelona en andere Catalaanse steden (zoals Vinarós, Tarragona, Barcelona, Borges del Camp en Reus, onder anderen) de figuur naar een caps grossos, een reuzenfiguur, met een grote neus. Die het oude jaar vertegenwoordigt en op de laatste dag vanhet jaar doorheen de straten loopt. l’Home dels Nassos ziet er overal verschillend uit. Soms draagt hij een lange jas en een grote valse neus, soms is hij vermomd als een herder met baret en Samarra. In Barcelona eindigt de tocht van l’Home dels Nassos bij het stadsbestuur waar hij de bestuurders de sleutel geeft van het nieuwe jaar. Hij heeft zijn naam ook gegeven aan een uniek evenement in de stad, Cursa dels Nassos. Een loopwedstrijd waar alle deelnemers ook een grote neus dragen.
De echte wortels van deze traditie zou volgens de overlevering en ook Amades in de Franse Pyreneeën liggen. Daar wordt vertel dat deze merkwaardige figuur in een boom leefde en op de laatste dag van het jaar uit de kruin kroop en gekleed in vele gekleurde bladeren naar Catalonië trok. Amades veronderstelt dat de l’home dels nassos een afgeleide is van een mythische figuur die het jaar voorstelde en die werd voorgesteld door een boom, ook wel bekend als l'Arbre dels Nassos.
Zou deze figuur iets te maken hebben met de Keltische bladmannen of green men? Onze interesse is alvast gewekt en we duiken niet alleen het nieuwe jaar in, maar ook in de geschiedenis van deze unieke volkscultuur.